İstanbul Planlama Ajansı (İPA) tarafından yayımlanan ve TÜİK verilerine dayanan araştırmaya göre, 2022 yılında 12.159 TL olan aylık ortalama hane halkı tüketim harcaması, 2023 yılında 24.383 TL’ye kadar yükseldi. Bu artış, hane halkı harcamalarının neredeyse iki katına çıktığının bir göstergesi.
Harcama Kalemlerindeki Değişim
Tek kişilik hanelerde en yüksek harcama kalemleri yüzde 31,8 ile konut ve kira, yüzde 18,7 ile ulaştırma olarak belirlenirken, dört kişilik hanelerde ise yüzde 22,9 ile ulaştırma ve yüzde 21,9 ile konut ve kira ön plana çıkıyor. 2022 yılında hanelerin en yüksek harcama kalemi yüzde 22,9 ile gıda ve alkolsüz içecekler iken, 2023 yılında bu kalem yüzde 23,9 ile konut ve kira oldu.
Gıda Enflasyonu ve Harcama Alışkanlıkları
Gıda enflasyonunun yüzde 71,1 ve dar gelirli gıda enflasyonunun yüzde 111,7 olduğu bu dönemde, gıda harcamalarının azalması, hanelerin yiyecekten tasarruf ettiğini düşündürüyor. Düşük gelir grubunda gıda ve alkolsüz içecek harcamaları yüzde 36,6 iken, yüksek gelir grubunda bu oran yüzde 14,5 olarak hesaplanıyor. Yüksek gelir grubunda ulaştırma harcamaları yüzde 28,3’ü bulurken, düşük gelir grubunda sadece yüzde 8,8 oldu.
Emeklilerin Harcamaları
Emekli geliri olan hanelerde, konut ve kira harcamalarının payı 2022’de yüzde 28,6 iken 2023’te yüzde 31,9’a kadar yükseldi. Aynı dönemde ulaştırma harcamalarının payı ise yüzde 15,9’dan yüzde 14,4’e kadar düştü.
Genel Görünüm
İPA'nın raporuna göre, harcama kalemlerindeki bu değişimler, gelir gruplarına ve hane tiplerine göre farklılık gösteriyor. Hanelerin bütçelerindeki bu kaymalar, yaşam maliyetlerinin ve tüketim alışkanlıklarının nasıl etkilendiğini de gözler önüne seriyor.
