Türkiye'de konut kredileri hacmi, yüksek faiz oranları ve BDDK’nın uyguladığı kısıtlamalar nedeniyle tarihi düşük seviyelere geriledi. Buna karşın ipotekli konut satışlarında adet bazında bir artış görülüyor. Uzmanlara göre bu artış, tüketicilerin yüksek peşinatla düşük tutarlı kredi kullanarak ev almasıyla ilgili; kredi hacminde ise anlamlı bir büyüme yok.
Konut Kredilerinin Payı Tarihi Düşük Seviyede
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre konut kredilerinin toplam tüketici kredileri içindeki payı %25’e kadar gerileyerek tarihi bir dip yaptı. Oysa bu oran geçmişte %40’ın üzerindeydi. 2020 Nisan ayında %40,41 olan pay, 2024 Nisan itibarıyla %25,18'e kadar düştü. Aynı dönemde toplam tüketici kredileri 2,2 trilyon lirayı aşarken, konut kredi stoku sadece 555 milyar liraya çıktı.
Kısıtlamalar Etkili Oldu
BDDK’nın 24 Ağustos 2023’te devreye aldığı düzenlemelerle, konut kredilerine erişim ciddi ölçüde sınırlandı. Örneğin, ilk el konutlarda kredi oranı en fazla %80 iken, bu sadece 5 milyon liranın altındaki evler için geçerli. İkinci el konutta bu oran bazı koşullarda %90’a çıkabilse de çoğu durumda oldukça düşük kredi oranları uygulanıyor. 10 milyon lira ve üzeri konutlar için ise kredi verilmiyor.
İpotekli Satışlar Neden Artıyor?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre mart ayında ipotekli satışların toplam satışlar içindeki payı %16’yı geçti. Bu oran geçen yıla göre %41’lik bir artışa işaret ediyor. Ancak uzmanlar, bu artışın yanıltıcı olabileceği konusunda uyarıyor. TSKB Gayrimenkul Değerleme Müdürü Makbule Yönel Maya’ya göre, faiz indirimi sonrası sınırlı da olsa kredili alımlarda artış yaşandı. Yine de kullanılan kredi tutarları çok düşük kaldı. Maya, “Peşinatı olanlar küçük kredilerle daha dayanıklı evlere yöneldi. Bu nedenle ipotekli satış sayısı artıyor ama kredi hacmi artmıyor,” dedi.
Faiz Oranları Hâlâ Yüksek
Konut kredilerinde faiz oranları hâlâ %3'ün üzerinde seyrediyor. Bazı bankalar kampanya yapsa da oranlar %2,59’un altına inmedi. Maya, bu koşullar altında ipotekli satış oranının nisan ayında da %15-16 seviyesinde kalacağını tahmin ediyor ve konut kredi hacminde kısa vadede artış beklemediğini belirtiyor.
Adet Bazlı Artış, Hacim Bazında Düşüş
Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı da mart ayının son 20 ayın en yüksek satış rakamlarına ulaştığını ancak ipotekli satışların önceki yıllara kıyasla düşük pay aldığını belirtti. Yazıcı, kredi tutarlarının küçük olması nedeniyle adetsel artışın yanıltıcı olabileceğini ve mevcut faiz ortamında kredi hacminde büyüme beklemediğini vurguladı.
