Sebze ve meyve fiyatlarındaki artış tüketicinin belini bükmeye devam ediyor. İstanbul'daki hal fiyatları son yıllarda hızla yükselirken, bu artış tüketiciye iki katından fazla yansıyor. Artık pazardan 1000 liranın altında alışveriş yapmak neredeyse imkânsız hale gelmiş durumda.
Fiyat Artışlarının Sebepleri
Sebze ve meyve fiyatlarındaki yükselişin kökleri 2018 yılındaki kur ataklarına dayanıyor. Tarım sektöründeki dışa bağımlı girdi maliyetleri artınca, 2019’da patates ve soğan fiyatları hızla yükselmişti. Bu dönemde hükümet, fiyatları kontrol altına almak için depo baskınları düzenlemiş ve tanzim satış mağazaları kurmuştu.
2020 yılında pandemi ile tarım sektöründe üretim sıkıntıları yaşanırken, 2021’de faiz indirimleriyle yükselen döviz kurları ve 2022’de başlayan Rusya-Ukrayna savaşının tetiklediği enerji fiyatları tarım maliyetlerini daha da artırdı.
İstanbul Hal Fiyatlarındaki Dramatik Yükseliş
İstanbul’daki hal fiyatları, son yıllarda sebze ve meyve maliyetlerindeki artışı net bir şekilde ortaya koyuyor. Elma, armut, muz, üzüm ve portakal gibi meyveler ile domates, soğan, patates, salatalık, biber, kabak, havuç, pırasa, lahana, fasulye ve ıspanak gibi sebzelerden oluşan bir pazar arabasını doldurmanın maliyeti 2007 yılında yalnızca 54,75 TL idi. Ancak 2024 yılına gelindiğinde bu tutar tam 992 TL’ye kadar ulaştı.
Tüketiciye Yansıyan Fiyat Artışları Daha Yüksek
2019 yılından itibaren pazar alışverişindeki fiyat artışı yüzde 487’ye kadar ulaşırken, TÜİK verilerine göre bu dönemde meyve fiyatları yüzde 657, sebze fiyatları ise yüzde 792 arttı. Hal fiyatlarına enerji ve işçilik gibi maliyetlerin eklenmesiyle, tüketiciye yansıyan artışlar daha da yüksek oldu.
Gelecek İçin Endişeler Artıyor
Artan üretim maliyetleri ve ekonomik belirsizlik, sebze ve meyve fiyatlarının önümüzdeki dönemde de artmaya devam edeceğine işaret ediyor. Tüketiciler, temel gıda ürünlerine erişimde zorlanırken, bu durum hane bütçelerini giderek daha fazla zorlayacak gibi görünüyor.
