Yüksek enflasyon ve gelirlerdeki erime, kartlı harcamaları hızla artırırken, bu durum POS komisyon giderlerini de ciddi biçimde yükseltti. Firmalar, bankaların uyguladığı yüksek oranlı kesintilerin hem ürün fiyatlarına baskı yaptığını hem de kayıt dışılığı tetiklediğine dikkat çekiyor.
Son iki yılda özellikle kartlı alışverişlerdeki artış, işletmelerin maliyet yükünü daha da ağırlaştırdı. Bankaların yüzde 3-4 seviyelerinde uyguladığı komisyonlar, toptan ve perakende ticarette kâr marjlarını daraltırken, nakit ödemelerde fiyat farklılıklarının oluşmasına yol açıyor. Pek çok işletmenin müşterilerini nakit alışverişe yönlendirdiği ve bunun için indirimler sunduğu ifade ediliyor.
Merkez Bankası, Temmuz 2023’te POS komisyon üst sınırını yüzde 1,26’dan 1,81’e çıkarmış; Ekim 2023’te bu oran yüzde 3,16’ya, Kasım 2024’te ise yüzde 3,56’ya kadar yükseltilmişti. Yaklaşık iki yıldır yüzde 3’ün üzerinde seyreden oranlar, firmaların POS maliyetlerini katladı. Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, 2023’ün ilk yarısında 2 trilyon TL olan kartlı harcama hacmi, 2025’in ilk yarısında yüzde 40 artarak 2,8 trilyon TL’ye ulaştı. Aynı dönemde kredi kartı sayısı 108,3 milyondan 135,2 milyona, banka kartı sayısı ise 178,7 milyondan 214,4 milyona kadar çıktı.
İş Dünyasından Tepkiler
İstanbul Tüccarlar Kulübü Başkanı İlker Önel, yüksek komisyonların işletme maliyetlerini artırdığını ve ticarette kayıt dışını körüklediğini belirterek, “Komisyon oranlarının makul seviyelere çekilmesi, işletmelerin nakde daha hızlı ulaşmasını sağlayacak ve piyasadaki baskıyı azaltacaktır” dedi.
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Restoran ve Yiyecek İçecek Hizmetleri Meslek Komitesi Meclis Üyesi Ebru Koralı, en çok etkilenen sektörlerden birinin yeme-içme olduğunu vurguladı. Büyük zincirlerin daha düşük oranlarla anlaşabildiğini, ancak KOBİ’lerin yüksek kesintilere razı olmak zorunda kaldığını belirten Koralı, “POS komisyonları fiyatlara yansıyor, bu da müşteriyle işletmeyi karşı karşıya getiriyor” şeklinde konuştu.
Petrol Ürünleri İşverenler Sendikası (PÜİS) Genel Sekreteri Ali Tutuk ise akaryakıt sektöründe komisyonların neredeyse işçilik giderleriyle yarıştığını söyledi. Satışların yüzde 85’inin kartla yapıldığını belirten Tutuk, “POS komisyonları brüt marjımızın yarısını aştı. Kamu bankalarının düşük oran uygulamaları tüm sektöre yayılmalı” dedi.
