Pandemi döneminde dünya genelinde merkez bankaları finansal koşulları desteklemek için tahvil alımlarını artırmıştı. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) da o dönemde genişlemeci politika izleyerek tahvil portföyünü büyütmüş, sıkı para politikası sürecinde ise alımları sınırlamıştı. QNB Finansbank ekonomistleri, TCMB’nin 2026 yılında 261 milyar lirayı aşan tahvil alımının genişlemeci bir adım olarak değerlendirilebileceğini açıkladı.
Genişlemeci Sayılmayacak Tahvil Alım Eşiği: 261 Milyar Lira
TCMB, gelecek yıl tahvil portföyünü artırabileceğini duyurdu. QNB ekonomistleri Erkin Işık, Deniz Çiçek ve Şakir Oktay Gür, yaptıkları analizde Merkez Bankası’nın “genişlemeci sayılmayacak tahvil alım miktarını” hesapladı.
Analize göre:
- TCMB'nin 2026’da yapması gereken 261 milyar TL’lik tahvil alımı,
- Hazine’nin 2026 yılı için öngördüğü toplam borçlanmanın %5’ine denk geliyor.
Bu seviyenin üzerindeki tahvil alımları, genişlemeci para politikası sinyali olarak yorumlanabilir.
TCMB’nin Tahvil Portföyü ve Tarihsel Görünüm
Ekonomistler, TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın Enflasyon Raporu sunumunda tahvil portföyüne dair yaptığı açıklamaları hatırlatarak analizlerini şekillendirdi. Karahan, itfa olacak kıymetlerin yenilenmesi gerektiğini ve portföyün piyasa şartlarını bozmayacak şekilde kademeli olarak artırılabileceğini aktarmıştı.
Analizin önemli noktaları şöyle:
- TCMB, her yıl Para ve Kur Politikası metninde tahvil portföyü (APİ portföyü) için limit belirliyor.
- 2020’de pandemi nedeniyle bu limit aktif toplamın %5’inden %10’a çıkarıldı.
- Bu süreçte portföy 80,4 milyar TL’ye ulaşıp aktiflerin %11,3’üne kadar yükseldi.
- Para politikasının sıkılaştığı 2021 sonunda bu oran %3,6’ya, haftalık bilançoda %2,6’ya kadar geriledi.
- 2023’te portföy yeniden genişleme aracı olarak kullanıldı ve limit aktiflerin %7’si olarak belirlendi.
- 2023 Mayıs’ında haftalık bilançoya oran %5,5’e kadar yükseldi.
2023 ortasından itibaren sıkılaşma nedeniyle tahvil alımları oldukça sınırlı kaldı. Sadece 2024 Nisan ayında, tahvil piyasasında yaşanan keskin dalgalanmayı düzeltmek amacıyla 123,7 milyar TL'lik alım yapıldı.
2026’da İtfa Miktarı: 67,7 Milyar Lira
QNB ekonomistlerinin değerlendirmesine göre:
- TCMB’nin tahvil portföyü şu anda 262,3 milyar TL düzeyinde.
- 2025’te kayda değer bir itfa bulunmuyor.
- 2026’da toplam itfa 67,7 milyar TL olacak.
Bu nedenle, sadece portföyü sabit tutmak için bile TCMB’nin en az 67,7 milyar TL'lik alım yapması gerekiyor.
Limit %3 Olursa Tahvil Portföyü 456 Milyar TL’ye Çıkabilir
Ekonomistlere göre, TCMB haftalık bilançosu için %3’lük bir portföy limiti belirlerse:
- Enflasyon tahminlerine paralel bilanço büyümesiyle
- Tahvil portföyünün nominal değeri 2026 sonunda 456 milyar TL’ye ulaşabilir.
Bu da mevcut seviyeye göre 194 milyar TL ek alım anlamına geliyor. İtfa tutarı ile birlikte toplam alım ihtiyacı 261 milyar TL'yi buluyor.
Bu miktarın üzerindeki alımlar, TCMB’nin tahvil portföyünü tarihsel ortalamaların üzerine taşıyacağından piyasalar tarafından genişlemeci politika olarak algılanabilir.
