Ekonomide yaşanan daralma, denizcilik sektöründe de dengeleri değiştirdi. Orta gelir grubunun piyasadan çekilmesiyle, 5-10 metrelik teknelerin satışlarında ciddi bir düşüş yaşanırken, milyon Euro’luk 25 metre ve üzeri yat satışlarında hareketlilik arttı.
İzmir Tekne İmalatçıları ve Tedarikçileri Dayanışma Derneği (TEKİMDER) Başkanı Hüseyin Akduman, orta sınıfa hitap eden teknelerin satışlarının taksit, leasing ve kredi kartı kullanımıyla desteklendiğini, ancak yüksek faizler nedeniyle artık alıcı bulmakta zorlandıklarını ifade etti. “Kimse yüzde 60 faizle tekne almak istemiyor,” diyen Akduman, buna karşın lüks yat segmentinde fiyatlar artsa da satışların devam ettiğini belirtti. Özellikle 1 milyon Euro ve üzerindeki yatlara olan talebin hem Türkiye’de hem dünyada artış gösterdiğini vurguladı.
Marina Krizi: Bağlama Ücretleri El Yakıyor
Sektördeki bir diğer önemli sorun ise marina kapasitesi ve bağlama ücretleri. Akduman, 5-10 metrelik teknelere uygun bağlama alanlarının yetersiz olduğunu belirterek, “10 metrelik bir tekne için yıllık bağlama ücreti 500 bin TL’ye ulaştı,” dedi. 40 fitlik teknelerde ise bu rakam 20-25 bin Euro’ya kadar çıkıyor. Üstelik bu yüksek fiyatlara rağmen marina kapasitesi hâlâ yetersiz.
Türkiye, Ticaret Savaşlarında Stratejik Üs Oluyor
Öte yandan sektörde olumlu gelişmeler de yaşanıyor. Birçok uluslararası firma, Türkiye’de üretime yönelmiş durumda. Avustralya’dan ABD’ye, Hollanda’dan Avrupa’ya uzanan birçok şirket Türkiye’yi üretim üssü olarak seçti. Akduman, Türkiye’nin kaliteli işçilik, ana pazarlara yakınlık ve serbest bölge avantajları sayesinde bu ilgiyi çektiğini, ayrıca küresel ticaret savaşlarında Türkiye’nin bir köprü ülke konumuna geldiğini ifade etti.
İhracatta Düşüş Beklentisi
Gemi ve yat sektörü, 2023 yılını 1 milyar 912 milyon dolar ihracatla kapatmıştı. Ancak 2024 yılında, TEKİMDER’in beklentilerine göre ihracatın yüzde 25 düşerek 1,5 milyar dolara gerilemesi bekleniyor. Akduman, maliyet artışları, hammaddeye ulaşım zorlukları ve Avrupa Birliği ülkelerinin kendi iç pazarlarına yönelmesi nedeniyle Türkiye'nin rekabet gücünün zayıfladığını söyledi.
