Türk Armatörler Birliği’nin (TAB) yayımladığı 2024 sektör raporuna göre, Türkiye geçtiğimiz yıl filosunu en fazla büyüten ülke oldu. Türk sahipli deniz ticaret filosu 2024’te %8,2 büyüyerek küresel artışı ikiye katladı ve gemi sayısı 2.092’ye ulaştı. Rusya-Ukrayna savaşının ardından değişen ticaret dengeleriyle birlikte Türkiye’de şirket kuran yabancı armatörlerin artması da büyümeyi destekledi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın verilerine göre filo, Eylül 2025 itibarıyla 53,1 milyon DWT’ye kadar yükselerek dünyada 10’uncu sıraya yerleşti.
Ancak sektör temsilcileri, büyümenin sürdürülebilir olabilmesi için yaşlı koster filosunun acilen yenilenmesi gerektiğini vurguluyor. Bu noktada Dünya Bankası’nın 70 yıl sonra Türkiye için hazırlamayı değerlendirdiği denizcilik finansmanı projesi “tarihî bir fırsat” olarak görülüyor.
DTO: “Bu fırsat kaçırılmamalı”
29 Kasım’da Sapanca’da düzenlenen İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) 7. Müşterek Meslek Komiteleri Toplantısı’nda konuşan DTO Başkanı Tamer Kıran, Türk deniz ticaret filosunun yakaladığı bu ivmenin korunması için yeşil ve dijital dönüşüm yatırımlarının hızlandırılması gerektiğini söyledi.
Kıran, koster filosunun yenilenmesi için 2015’te yürürlüğe giren hurda teşviğinin finansman sorunları nedeniyle kullanılamadığını belirterek, teşvikin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı destekleriyle işler hâle getirilmesi gerektiğini dile getirdi.
Dünya Bankası finansmanı hızlandırılmalı
Tamer Kıran, Dünya Bankası’nın 70 yıl sonra ilk kez Türkiye Denizcilik Sektörü Projesi üzerine çalıştığını hatırlattı ve “Bu proje Türkiye’nin küresel denizcilik rekabeti için kritik önemde. Süreçte duraksama var, yeniden hızlandırılması gerekiyor.” dedi.
Kıran’ın verdiği bilgilere göre proje kapsamında:
- Türk deniz ticaret filosunun yenilenmesi,
- Tersane ve limanların yeşil dönüşümü,
- Deniz yoluyla yolcu taşımacılığındaki eski motorların çevreci gemilere dönüştürülmesi
mümkün olabilir.
Sektör temsilcilerine göre Dünya Bankası, koster filosunun yenilenmesi için gerekli finansmanın %20–30’unu karşılayabilir.
Koster filosunda kritik yaş: 30 yaşını aşmış 250 gemi
TAB raporuna göre Türk sahipli filonun yaş ortalaması 22.
Koster filosunda:
- 30 yaşını geçmiş yaklaşık 250 gemi bulunuyor.
- 3.000 DWT’lik bir geminin yenilenme maliyeti yaklaşık 3 milyon dolar,
- 5.000 DWT’de ise bu rakam 7 milyon doların üzerine çıkıyor.
Sektör yetkilileri, Dünya Bankası’nın sunduğu finansmanın kullanılabilmesi için ilgili kurumların daha aktif bir tavır alması gerektiğini vurguluyor.
Türk Filosu Küresel Büyümeyi İkiye Katladı
Ocak 2025 itibarıyla:
- Türk sahipli ticaret filosu: 2.092 gemi,
- Toplam kapasite: 51,9 milyon DWT,
- Küresel sıralama: DWT’de 11., gemi sayısında 4.,
- Filo değeri: 22,4 milyar dolar.
Türk sahipli filo, 2010–2025 arasında %84,9 büyüyerek küresel büyüme oranı olan %47,6’yı açık farkla geride bıraktı. Armatörlerin 2025–2028 arasında 5,24 milyon DWT’lik 111 yeni gemi siparişi bulunuyor.
“2025 Türk denizciliğinin altın yılı oldu”
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, Türkiye’nin 217 limanı, 85 tersanesi ve 1 milyonu aşkın amatör denizcisiyle dünya denizciliğinde güçlü bir konuma geldiğini söyledi. Türk sahipli filonun 2025’te 53,1 milyon DWT’ye ulaşarak dünya sıralamasında 10’uncu sıraya yükseldiğini belirten Uraloğlu:
“Bu başarı yeterli değil, daha yukarı çıkacağız.” ifadelerini kullandı.
Uraloğlu ayrıca, IMO Genel Kurulu’nda iki önemli anlaşmanın imzalandığını ve Türk gemi adamlarının artık Panama bayraklı dünyanın ikinci büyük filosunda çalışabileceğini açıkladı.
