Türkiye limanları, yılın son çeyreğinde küresel riskler, jeopolitik gerilimler ve iç piyasa koşullarına bağlı üç farklı senaryoya hazırlanıyor. Türkiye Liman İşletmecileri Derneği (TÜRKLİM) Başkanı Hamdi Erçelik, mevcut eğilimin sürmesi halinde yılı yaklaşık 540 milyon ton yük ve 14 milyon TEU konteyner ile kapatmayı beklediklerini belirtti.
Mevcut Durum
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı verilerine göre, Ocak–Ağustos 2025 döneminde limanlarda elleçlenen yük miktarı yüzde 3 artışla 368 milyon tona kadar ulaştı. Konteyner trafiği ise yüzde 3,5 artışla 9,5 milyon TEU seviyesinde gerçekleşti. Özellikle ithalat konteynerlerindeki yüzde 8’in üzerindeki yükseliş bu artışta belirleyici oldu.
Üç Farklı Senaryo
- Temel Senaryo: Mevcut eğilim korunursa, yıl 540 milyon ton yük, 14 milyon TEU ile tamamlanacak.
- Kötümser Senaryo: Küresel riskler ve iç piyasa daralması nedeniyle rakamlar 520 milyon ton yük, 13,3 milyon TEU seviyelerine gerileyebilir.
- İyimser Senaryo: İhracat ve transitin güçlü seyretmesi halinde yıl 560 milyon ton yük, 15 milyon TEU ile kapanabilir.
Riskler ve Zorluklar
Sanayi sektöründe kârlılığın düşmesi, finansmana erişim zorlukları ve iç tüketimde kontrollü soğutma politikaları risk unsurları olarak ön plana çıkıyor. Ayrıca Ukrayna–Rusya savaşı nedeniyle Karadeniz’deki rotaların kapanması transit taşımaları olumsuz etkiliyor. Erçelik, bu nedenle yıllık bazda yüzde 2–4 arası bir transit daralma ihtimaline dikkat çekti.
Yatırımların Önündeki Engeller
Türk limancılık sektörü artan dış ticaret hacmiyle kapasite baskısı altında. Ancak kısa süreli kullanım sözleşmeleri, yüksek kira ve hasılat payları, yetersiz teşvikler ve mülkiyet sorunları büyük ölçekli yatırımların önünde engel oluşturuyor. Erçelik, limanların “stratejik yatırım” kapsamına alınması ve yeşil/dijital dönüşüme yönelik özel teşviklerin artırılmasını önerdi.
Yabancı Yatırımcı İlgisi
İzmir Alsancak Limanı örneğinde olduğu gibi yabancı yatırımcı ilgisinin sürdüğünü belirten Erçelik, finansal ve hukuki zeminin daha öngörülebilir hale gelmesi durumunda limanların uluslararası ticarette daha fazla pay alabileceğini ifade etti.
Gelecek Perspektifi
Küresel yeşil dönüşüm, lojistik maliyetler ve büyüyen gemi boyutlarının sektörü yeniden şekillendirdiğini vurgulayan Erçelik, demiryolu bağlantılarının güçlendirilmesi ve sürdürülebilir yatırımların hızlandırılmasının Türkiye’yi Doğu Akdeniz’in en rekabetçi liman ağına dönüştürebileceğini söyledi.
