Üniversite Mezunu Sayısı Arttı, Gelirler Asgari Ücrete Yaklaştı

Türkiye'de üniversite mezunu oranı artarken, yükseköğretim mezunlarının gelirleri asgari ücret seviyelerine geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 yılı Ulusal Eğitim İstatistikleri'ne göre, 25-34 yaş grubunda yükseköğretim mezunu oranı yüzde 44,9’a ulaştı. Ancak artan eğitim seviyesine rağmen, üniversite mezunlarının alım gücü düşüşte.

Kadın Mezun Oranı Erkekleri Geride Bıraktı

2008 yılında 25-34 yaş grubunda kadınların yükseköğretim mezun oranı yüzde 12,5 iken bu oran 2024’te yüzde 48,9’a yükseldi. Erkeklerde ise aynı oran yüzde 14,6’dan yüzde 41,1’e kadar çıktı. Toplamda bu yaş grubundaki mezun oranı 2008’de yüzde 13,5 iken, 2024 itibarıyla yüzde 44,9 oldu.

Genel Nüfusta Eğitim Süresi 9,5 Yıla Ulaştı

25 yaş üzerindeki nüfusun yükseköğretim mezunu oranı 2008’de yüzde 9,8 iken, 2024’te yüzde 25,3’e kadar yükseldi. Ortalama eğitim süresi ise 9,5 yıl oldu. Bu sürenin en yüksek olduğu il 10,8 yıl ile Ankara olurken, onu İstanbul, Eskişehir, Kocaeli ve İzmir takip etti. Eğitim süresinin en düşük olduğu iller ise sırasıyla Ağrı, Şanlıurfa, Muş, Kastamonu ve Van oldu.

Eğitim Seviyesinde Aile Etkisi Büyük

Annesi yükseköğretim mezunu olan bireylerin yüzde 84,4’ü, babası mezun olanların ise yüzde 80,3’ü üniversiteyi tamamladı. Anne veya babası ortaöğretim altı düzeyde olan bireylerde bu oran yüzde 27 seviyelerine kadar geriliyor. Bu veriler, ailedeki eğitim düzeyinin bireyin yükseköğretim alma olasılığında belirleyici olduğunu ortaya koyuyor.

Gelirler Arttı Ama Asgari Ücrete Göre Değer Kaybetti

2008 yılında yükseköğretim mezunlarının yıllık ortalama esas iş geliri 19.077 TL iken, 2024 yılında bu rakam yüzde 1524 artışla 309.721 TL’ye yükseldi. Ancak aynı dönemde asgari ücret yüzde 2627 oranında arttı. Bu nedenle üniversite mezunlarının asgari ücrete göre kazanç oranı hızla düştü. 2008’de ortalama gelir, asgari ücretin 2,55 katıydı. Bu oran 2023’te 1,32’ye, 2024’te ise sadece 1,52’ye kadar geriledi.

Yükseköğretim Mezunları Arasında Yoksulluk Artıyor

2008 yılında yükseköğretim mezunlarının yoksulluk oranı sadece yüzde 1,3’tü. Ancak bu oran 2020’de yüzde 5,1 ile zirveye çıktı ve 2024 itibarıyla yüzde 4,4 seviyesinde kaldı. Eğitim seviyesi yükselse de mezunlar arasında gelir adaletsizliği ve yoksulluk riski büyüyor.