Çorap Sanayicileri Derneği (ÇSD) Başkanı ve İstanbul Ticaret Odası Örme Kumaş, Çorap ve Trikotaj Komitesi Başkan Yardımcısı Ender Doğan, Türkiye'nin hazır giyim sektöründe uluslararası rekabette geriye düştüğünü açıkladı. Doğan, hem ihracattaki gerileme hem de artan ithalat nedeniyle sektörün ciddi bir tehdit altında olduğunu belirtti.
İhracatta alarm zilleri: Hindistan geçti, Pakistan da geçebilir
İTO Meclis Toplantısı’nda konuşan Ender Doğan, 2023 yılında dünya genelinde hazır giyim ihracatı %9 azalırken, Türkiye’nin de aynı oranda gerilediğini; 2024’te ise dünyada %2’lik düşüşe karşılık Türkiye’nin ihracatında %7’lik bir kayıp yaşandığını aktardı. 2024’ün ilk yarısında dünya ihracatı %14 artarken, Türkiye’nin %8 düşüş kaydettiğini vurgulayan Doğan, “Artık aradaki fark açılıyor” dedi.
Türkiye’nin, bir zamanlar dünyanın 4. büyük hazır giyim ihracatçısı olduğunu hatırlatan Doğan, “Hindistan bizi geçti, yıl sonuna kadar Pakistan’ın da geçmesi bekleniyor. Dünya pazarındaki payımız %3,67’den %3,15’e kadar düşüyor. Giderek dünya sahnesinden siliniyoruz” ifadelerini kullandı.
Giyim ithalatı 5 milyar doları aşacak
Ender Doğan, Türkiye gibi üretici bir ülkede giyim ithalatının artmasının da sektör için ciddi bir tehdit olduğunu belirtti. 2023’te hazır giyim ithalatının %20 arttığını, bu yıl da benzer bir artışla 5 milyar doları aşmasının beklendiğini söyledi. 2024'ün ilk dört ayında ithalat %19,4 artarak 1,9 milyar dolara kadar ulaştı. Bu hızla devam ederse yıl sonunda 5,3 milyar doları geçecek.
Sektör sermaye kaybediyor
Hazır giyim firmalarının ayakta kalabilmesi için EBİTDA/FAVÖK oranlarını en az %18 seviyesinde tutmaları gerektiğini belirten Doğan, “Bu kârlılığa ulaşamayan firmalar, farkında olmadan sermayelerini tüketiyor. Bugün maliyetin üzerine %18 koyanlar ancak başa baş noktasında. Gerçek zarar içeride yazılıyor” dedi.
Uzak Doğu ülkelerinin %3,5 gibi çok daha düşük kârlarla çalışabildiğini aktaran Doğan, Türkiye’de sektörün sermaye sıkıntısı nedeniyle acilen kredi kaynaklarına erişiminin genişletilmesi gerektiğini vurguladı.
Yatırımlar 2029 kapasitesine ulaştı, sıkıntı derinleşti
Pandemi sonrası artan taleple birlikte hızlı yatırım kararları alındığını hatırlatan Doğan, Türkiye’nin şu an 2029’da ulaşması gereken üretim kapasitesine şimdiden eriştiğini söyledi. Bu nedenle arz fazlasının baskı oluşturduğunu belirten Doğan, devletin yeniden bir Planlama Teşkilatı kurarak, yapay zeka destekli koordinasyon sistemine geçmesi gerektiğini dile getirdi.
Maliyet farkı Mısır’la %45’e, Uzak Doğu’yla %60’a çıktı
Rekabet açısından Türkiye’nin maliyet yapısının da sorunlu hale geldiğini aktaran Doğan, Mısır ile fiyat farkının %45’e, Uzak Doğu ile ise %60’a çıktığını söyledi. Son iki yılda döviz kurunun %100, enflasyonun %138, asgari ücretin ise %249 arttığını hatırlatarak, “Bu rakamlara bakıldığında asgari ücret bu kadar arttıysa çalışan neden hâlâ memnun değil? Burada yapısal bir sorun var” dedi.
Çözüm önerisi: İhracat döviz desteği %10’a çıkarılmalı
Mevcut %3 ihracat döviz desteğinin yeterli olmadığını ifade eden Doğan, bu oranın net ihracat yapan firmalar için %10’a çıkarılması gerektiğini savundu. Bu desteğin ithalatçı firmalar tarafından da kullanıldığını ve kaynak israfına neden olduğunu söyledi.
"Ahlaksızlık enflasyonu" söylemine itiraz
“Ahlaksızlık enflasyonu” kavramına da karşı çıkan Doğan, “Enflasyon ölçülebilir bir ekonomik parametredir, ahlak ise soyut bir kavramdır. Birbirleriyle bilimsel olarak ilişkilendirilemez. Devletin görevi, fırsatçılığı ve suiistimali yasalarla engellemektir” dedi.
