Google’ın dünyada başlattığı ve Türkiye’de de bazı cihazlarda kullanılmaya başlayan "Yapay Zeka Genel Bakışları" (AI Overviews) özelliği, özellikle bağımsız haber sitelerini zor durumda bırakıyor. Dijital Telif Yasası yürürlüğe girmeden önce devreye alınan bu sistem, haber özetlerini doğrudan arama sonuçlarında sunarak kullanıcıların kaynak sitelere tıklama ihtiyacını azaltıyor.
Son dönemde yaptığı algoritma değişiklikleriyle pek çok haber sitesinin trafiğini ciddi şekilde düşüren Google, yeni yapay zeka destekli özetleme sistemiyle birlikte bu düşüşü daha da hızlandırdı. Kullanıcılar arama yaptığında, ilgili bilgilerin kısa özetlerini Google arayüzünde görebiliyor; bu durum tıklama oranlarını ve dolayısıyla reklam gelirlerini önemli ölçüde azaltıyor.
Ziyaretçi Trafiğinde Keskin Düşüş
BrightEdge verilerine göre, AI Overviews kullanımıyla birlikte doğrudan site tıklamaları yaklaşık %30 geriledi. Similarweb verileri ise Mayıs 2024 itibarıyla Google’da tek bir bağlantıya bile tıklamayan haber aramalarının oranının %69’a kadar çıktığını ortaya koydu. Pew Araştırma Merkezi de yapay zeka özetleri içeren aramalarda kullanıcıların, özet bulunmayan sayfalara kıyasla bağlantılara çok daha az tıkladığını raporladı.
Wikipedia ve Haber Siteleri Etkilendi
Yapay zekâ destekli aramaların yaygınlaşması, bilgi platformlarının da trafiğini düşürdü. Örneğin Wikipedia’nın günlük ziyaret sayısı Mart 2022’de 165 milyon iken Mart 2025’te 128 milyona gerileyerek %23 azaldı. The Decoder verilerine göre ise 2024-2025 döneminde haber sorgularında ChatGPT kullanım oranı %212 artarken, geleneksel Google aramalarındaki artış sadece %5 oldu.
Yayıncılar Telif ve Düzenleme Talep Ediyor
Yayıncılar, Google’ın kaynakları bazen belirtse bile telif ödememesi nedeniyle maddi kayıp yaşadıklarını belirtiyor. Rekabet Kurumu ve BTK’nın konuyu inceleyebileceği değerlendirilirken, içerik üreticileri hem telif haklarının korunmasını hem de kullanıcıların doğrudan haber sitelerine yönlendirilmesini istiyor. Avustralya ve bazı Avrupa ülkelerinde bu yönde yasal düzenlemeler yapılmış durumda.
Google’ın Savunması
Google ise AI Overviews’in kullanıcıları daha fazla soru sormaya teşvik ettiğini ve her gün milyarlarca tıklamayı web sitelerine yönlendirdiğini savunuyor. Ancak sektör temsilcileri, bu yönlendirmenin artık yeterli olmadığını ve haber ekosisteminin sürdürülebilirliği için yeni yasal çerçevelerin şart olduğunu belirtiyor.
