Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre, Türkiye'nin dijital dış ticaretinde ciddi bir dengesizlik oluştu. 2025 yılının ilk altı ayında, yerli kartlarla yurt dışından yapılan online alışverişler (e-ithalat), yüzde 65 artarak 155,4 milyar TL’ye kadar çıktı. Aynı dönemde yabancı kartlarla Türkiye’den yapılan online harcamalar (e-ihracat) sadece yüzde 7,4 artışla 83 milyar TL’ye yükseldi.
Bu veriler doğrultusunda, online dış ticaret açığı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 346 artarak 16 milyar TL’den 71 milyar TL’ye ulaştı. Böylece e-ithalat, e-ihracatın neredeyse iki katına çıktı.
İşlem Adetlerinde de Dengesizlik Derinleşti
Ocak-Haziran döneminde online ithalat işlemleri yüzde 23 artarak 178,5 milyon adede ulaştı. Buna karşılık, Türkiye’den yapılan online ihracat işlemleri yüzde 36 azalarak 14 milyon adede geriledi. Bu da her bir online ihracat işlemine karşılık yaklaşık 13 online ithalat işlemi yapıldığı anlamına geliyor.
Uzmanlara Göre Sebep Rekabet Gücü Değil, Devlet Desteği
Uzmanlar, Türkiye’deki yerli e-ticaret platformlarının küresel pazarlarda başarısız olmasının temel nedeninin rekabet gücü değil, Çin gibi ülkelerin kendi şirketlerine verdiği devlet destekleri olduğunu belirtiyor.
Temu ve Shein’in Yükselişinde Çin Devletinin Rolü Büyük
Çin merkezli e-ticaret devleri Temu ve Shein, agresif fiyat stratejilerinin yanı sıra lojistik sübvansiyonlar, vergi avantajları, düşük faizli krediler ve hızlı gümrük işlemleri gibi devlet desteklerinden de yararlanıyor. Çin’in sınır ötesi e-ticareti teşvik eden "eWTP" stratejisi sayesinde bu firmalar dünya genelinde en çok indirilen alışveriş uygulamaları haline geldi.
Türkiye’de Kısıtlamalara Rağmen E-İthalat Büyüyor
Türkiye’de e-ithalatı sınırlamak amacıyla 150 Euro olan gümrüksüz alışveriş sınırı 30 Euro’ya düşürüldü. Avrupa Birliği’nden gelen ürünlere %30, diğer ülkelerden gelenlere %60 oranında vergi uygulanmaya başlandı. Ayrıca 1 Mart 2025’ten itibaren kargo ve sigorta bedelleri de ürün değerine eklenerek vergilendirilmeye başlandı.
1 Nisan’da yürürlüğe giren yeni E-Ticaret Yönetmeliği ile de yurt dışı merkezli platformlara Türkiye’de temsilci bulundurma zorunluluğu getirildi. Temu bu kapsamda Türkiye’de ofis açacağını duyurdu.
Online İthalatta En Çok Hangi Ürünler Alınıyor?
2025’in ilk 6 ayında en çok ithalat yapılan kategoriler:
- Market ürünleri: 8,2 milyar TL
- Eğitim ve kırtasiye: 7,3 milyar TL
- Elektronik ürünler: 6,3 milyar TL
- Giyim ürünleri: 3,3 milyar TL
Turizm harcamaları hariç tutulduğunda bu kategoriler online ithalatın lokomotifi konumunda.
