Türkiye’nin ham petrol ithalatı Eylül ayında dikkat çeken bir artış gösterdi. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre, toplam ham petrol ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre %62,5 yükseldi. Bu artışta, Rusya’dan yapılan ithalattaki %114,4’lük sıçramanın belirleyici olduğu görüldü.
Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusunda Türkiye üzerindeki baskıyı artırdığı bir dönemde gerçekleşen bu yükseliş, enerji piyasasında dikkatleri Türkiye’nin Rusya ile olan ticari ilişkilerine çevirdi.
9 Aylık Dönemde Rusya’dan İthalat Düşüşte
Ocak–Eylül döneminde toplam ham petrol ithalatı %5,2 artarak 23,9 milyon tona yükseldi. Ancak Rusya’dan yapılan toplam ithalat bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre %10,5 gerileyerek 11,7 milyon tona kadar düştü. Bu tablo, yılın ilk dokuz ayında düşüş olsa da Eylül ayında Rusya’dan yapılan yüksek hacimli alımın aylık verileri belirgin şekilde yukarı çektiğini gösteriyor.
Eylülde İthalatta Rusya Açık Ara İlk Sırada
Türkiye, Eylül ayında toplam 2 milyon 739 bin ton ham petrol satın aldı. Bunun 1 milyon 676 bin tonu Rusya’dan geldi. Böylece Rusya, Kazakistan, Guyana ve son dönemde devreye giren Irak petrolüne rağmen Türkiye’nin en büyük tedarikçisi olmayı sürdürdü. Sektör uzmanları, Türkiye’nin olası yaptırım risklerine karşı Rusya’dan uygun fiyatlarla yüksek miktarda alım yapmış olabileceği değerlendirmesinde bulunuyor.
Siyasi Baskılar Artıyor
Son aylarda Batı ülkeleri Türkiye’nin Rusya ile enerji ticaretine yönelik baskılarını artırdı.
- ABD Başkanı’nın doğrudan açıklamaları,
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in Ankara temasları,
- AB dönem başkanlığını devralmaya hazırlanan Güney Kıbrıs Rum Kesimi lideri Nikos Hristodulidis ile yapılan görüşmeler
Türkiye’nin enerji ilişkilerinin uluslararası gündemin önemli başlıklarından biri hâline geldiğini gösteriyor. Türkiye’nin bir yanda Rusya ile süresi dolmak üzere olan doğalgaz anlaşması, diğer yanda devam eden ham petrol tedariki, Ankara’nın bu alanda batı yaptırımlarıyla uyum konusunda yönetilmesi gereken hassas bir süreci işaret ediyor.
“Gazda Alternatif Bulmak Zor, Petrolde Çözüm Üretilebilir”
Enerji Uzmanı Ali Arif Aktürk, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı büyük doğalgaz miktarı nedeniyle bu alanda alternatif yaratmanın zor olduğunu belirtti. Aktürk, genişletilebilecek Lukoil yaptırımlarının risk oluşturabileceğini söyleyerek şu değerlendirmeleri yaptı:
“Doğrudan alım kanalları kapanabilir, ancak pratik çözümler her zaman bulunabilir; ship-to-ship transferler, alternatif ödeme yöntemleri gibi. Ruslar zaten petrolü iskontolu veriyordu; fiyatlar düşünce daha fazla indirim yapabilirler.”
Aktürk ayrıca, ABD’nin yaptırımlar konusunda daha kararlı bir tutum takınması hâlinde bazı şirketlerin etkilenebileceğini, Güney Kıbrıs merkezli şirketlerin Rus petrolünün ticaretinde önemli rol oynadığını ve bu nedenle Rum Kesimi’nin konuyu yakından takip ettiğini dile getirdi.
