Trump yönetiminin uyguladığı ticaret tarifeleri, ayakkabı sektöründe küresel talep beklentilerini olumsuz etkiledi. ABD’nin ithalat politikaları, sektörün büyüme hızını aşağı çekerken, sektör temsilcileri gözlerini Afrika ve Asya gibi yükselen pazarlara çevirmiş durumda.
Dünya genelinde ayakkabı talebinin bu yıl yüzde 7,6 artması bekleniyor. Ancak bu oran, geçen yılın son çeyreğinde açıklanan yüzde 8,4’lük büyüme tahmininin gerisinde kaldı. Uzmanlar, ABD Başkanı Donald Trump’ın başlattığı yeni gümrük tarifelerinin küresel tedarik zincirinde baskı yarattığını ve sektördeki iyimserliği azalttığını belirtiyor.
World Footwear’ın raporuna göre, bölgesel ekonomik performanslardaki farklılıklar ayakkabı sektöründeki büyüme beklentilerini de şekillendiriyor. Statista verilerine göre, bu yıl 500,55 milyar dolara ulaşan küresel ayakkabı pazarında en hızlı büyüme Afrika’da yaşanacak. 2025’te Afrika’da yüzde 14,9, Asya’da ise yüzde 7,5 oranında talep artışı öngörülüyor. Buna karşılık, Kuzey Amerika ve Avrupa’da büyüme daha sınırlı kalacak; Güney Amerika ve Okyanusya’da ise düşüş bekleniyor. Bu tablo, küresel dengenin gelişmekte olan pazarlara kaydığını gösteriyor.
Sektör temsilcileri, Trump’ın ithalat tarifelerinin en az iki yıl boyunca ayakkabı sektöründe olumsuz etkiler yaratacağını düşünüyor. Ankete katılan uzmanların yüzde 62’si, bu politikaların sektöre genel olarak negatif yansıyacağı görüşünde. Özellikle dışa bağımlı ülkeler, artan hammadde ve ürün maliyetleriyle karşı karşıya. ABD’li katılımcılar daha temkinli yaklaşsa da, küresel beklentiler aşağı yönlü revize edildi.
Küresel ekonomik büyümenin yüzde 2,8 olarak öngörüldüğü ortamda, ayakkabı sektöründeki büyümenin gerçek tüketim artışına dayandığı belirtiliyor. Ankete katılanların yüzde 62,5’i ülkelerinde ayakkabı satışlarının önümüzdeki altı ayda artmasını bekliyor. Katılımcıların yüzde 21,2’si yüzde 5 ila 20 arasında, yüzde 11,5’i ise yüzde 20’nin üzerinde bir büyüme öngörüyor. Ancak yüzde 20,1’lik bir kesim satışlarda düşüş bekliyor; bu da sektördeki iyimserliğin kırılgan olduğunu gösteriyor.
Ticaret savaşlarının yarattığı baskıya rağmen, sektör teknolojiye umut bağlıyor. Katılımcıların yüzde 60’ı yapay zekânın yaratıcı tasarımları hızlandıracağını ve ürün geliştirme süreçlerini dönüştüreceğini düşünüyor. Ayrıca yüzde 41,3’lük bir kesim, yapay zekâ sayesinde sanal prototiplemenin ürün geliştirme süresini kısaltacağını öngörüyor. Sektör, bu teknolojik gelişmeleri maliyet baskılarına karşı bir avantaj olarak görüyor.
2024 verilerine göre, küresel ayakkabı ithalatı sadece yüzde 1,6 arttı. Hollanda, Polonya ve ABD’de ithalat artışı yaşanırken, Almanya ve İtalya’da düşüş kaydedildi. Çin, en büyük ihracatçı olmayı sürdürürken, kendi ithalatında hafif bir gerileme yaşadı.
Ayakkabı üretimindeki büyüme, poliüretan (PU) talebini de artırıyor. PU, ayakkabı tabanları ve iç destek malzemelerinde yaygın olarak kullanılıyor. Hafifliği ve dayanıklılığı sayesinde özellikle spor ve günlük ayakkabılarda tercih edilen PU, kimya sektörünün de radarında. Dünya genelinde PU kullanımının yüzde 15-20’si ayakkabı sektöründen geliyor. Analizlere göre, ayakkabı endüstrisinde PU üretiminde kullanılan temel bileşenlere olan talep artacak. Ayrıca, sürdürülebilirlik baskısıyla birlikte geri dönüştürülebilir ve biyobazlı PU çözümlerine yönelik Ar-Ge yatırımlarının da hız kazanması bekleniyor.
