İran, İsrail’in Tel Aviv’i balistik füzelerle hedef almasının ardından, küresel enerji ticareti açısından hayati öneme sahip Hürmüz Boğazı’nı gemi geçişlerine kapattığını duyurdu. İran Ordusu tarafından yapılan açıklamada, “Yeni bir duyuruya kadar Hürmüz Boğazı’ndan hiçbir geminin geçişine izin verilmeyecek” ifadeleri yer aldı.
Bölgedeki Gerginlik Tırmanıyor
İsrail, 13 Haziran’da İran’ın çeşitli şehirlerindeki nükleer tesisler ve askeri hedeflere yönelik geniş çaplı bir saldırı düzenledi. Saldırılarda İran Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Komutanı, üst düzey subaylar ve 9 nükleer bilim insanı hayatını kaybetti. Ayrıca 78 sivilin öldüğü belirtti. Buna karşılık İran, İsrail’e balistik füzelerle misilleme yaptı. Tel Aviv’i hedef alan saldırılarda ilk belirlemelere göre 3 kişi öldü, 91 kişi yaralandı.
Enerji Koridoru Tehlikede
İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma kararı, enerji piyasalarını derinden sarstı. Boğaz, Basra Körfezi’ni Umman Denizi ve Hint Okyanusu’na bağlayan stratejik bir geçit konumunda. Günlük 17-20 milyon varil petrol ve kondensat bu su yolundan küresel piyasalara taşınıyor. Uluslararası Enerji Ajansı'na göre, bu hacmin %70’i Asya ülkelerine ulaşıyor. Çin, Japonya, Hindistan, Güney Kore ve Singapur gibi ülkeler, boğazdan yapılan petrol sevkiyatında başlıca alıcılar arasında bulunuyor.
Ayrıca Katar ve BAE gibi ülkelerin LNG sevkiyatının büyük kısmı da bu geçitten sağlanıyor. Hürmüz Boğazı, küresel LNG ticaretinin %20’sine ev sahipliği yapıyor. Avrupa da bu kaynağın önemli alıcılarından biri konumunda.
Petrol Fiyatları Yükseliyor
İran ve İsrail arasındaki karşılıklı saldırıların ardından petrol fiyatları %7’den fazla yükseldi. Brent petrol varil fiyatı 73,58 dolarla son 5 ayın zirvesini gördü. Uzmanlar, Hürmüz Boğazı’nın kapalı kalmasının devam etmesi durumunda fiyatların 100 doları aşabileceği uyarısında bulunuyor.
Boğazın Kapanması 'En Kötü Senaryo'
Küresel Risk Yönetimi uzmanı Arne Lohmann Rasmussen, Hürmüz Boğazı’nın kapanmasının petrol piyasası için "en büyük kabus" olduğunu vurguladı. Rasmussen, bu durumun dünya genelindeki petrol akışının %20’sini etkileyebileceğini belirtti.
İngiltere Deniz Ticaret Organizasyonu ve BIMCO da Orta Doğu’daki artan tansiyonun deniz taşımacılığı ve askeri faaliyetlerde ciddi riskler barındırdığı uyarısını yaptı. Bazı analistler ise İran’ın ekonomik bağımlılıkları nedeniyle bu kararı uzun süreli sürdüremeyeceği görüşünde. İran’ın petrol ihracatının neredeyse tamamı Hürmüz Boğazı’ndan geçiyor ve başlıca alıcısı olan Çin de bu geçide bağımlı durumda.
