Döviz ve kur korumalı mevduatların payı düşerken, standart TL mevduatların oranı son yılların en yüksek seviyesine kadar ulaştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, 15 Kasım itibarıyla TL mevduatların toplam mevduat içindeki payı yüzde 57,45'e kadar çıkarak Ocak 2017’den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Dövize endeksli mevduatın oranı ise yüzde 42,55’e kadar geriledi.
Dönüşümün Sebepleri
Merkez Bankası'nın enflasyonla mücadelede TL'yi ön plana çıkaran politikaları ve faiz artırımları, yatırımcıyı TL’ye yönlendirdi. 2021’de devreye alınan kur korumalı mevduatlar ve düşük faiz politikaları, TL’nin değer kaybına ve dövize talebin artmasına sebep olmuştu. Ancak 2023’te para politikalarının yeniden geleneksel çizgiye dönmesi ve TL’nin reel değerine odaklanılması bu trendi tersine çevirdi.
Mevduat Yapısındaki Değişim
- Haziran 2022 Zirvesi: Dövize endeksli mevduatların payı yüzde 72,81 ile zirveye kadar ulaşmıştı. O dönemde standart TL mevduatın oranı sadece yüzde 27,19’du.
- Kasım 2024 Durumu: Dövize endeksli mevduatın toplam içindeki payı yüzde 42,55’e düştü. Standart TL mevduat ise 8 yıl sonra yüzde 57,45 ile zirve yaptı.
BDDK verilerine göre, standart TL mevduat hacmi 15 Kasım itibarıyla 10,5 trilyon TL’ye kadar ulaşarak tarihi bir rekor kırdı. Toplam mevduat ise 18,3 trilyon TL olarak hesaplandı.
Zorunlu Karşılık Düzenlemeleri
Merkez Bankası, artan TL mevduat oranını desteklemek için zorunlu karşılık oranlarında değişiklik yaptı:
- TL mevduatlarda zorunlu karşılık oranı yüzde 15’ten yüzde 17’ye kadar çıkarıldı.
- Yabancı para mevduatlar için oran yüzde 5’ten yüzde 4’e kadar indirildi.
- Kur korumalı mevduattan TL’ye geçiş hedefi yüzde 75’ten yüzde 70’e kadar düşürüldü.
Bankacılık Sektörüne Etkiler
Bankacılık kaynakları, bu değişikliklerin bankaların sistemden 138 milyar TL çekmesine yol açabileceğini, ancak yabancı para mevduatlar için karşılık oranının düşürülmesinin 60 milyar TL ek likidite sağlayabileceğini belirtti. Böylece bankaların Merkez Bankası’nda net 78 milyar TL daha fazla tutması gerekecek. Kur korumalı mevduat hedefinin düşürülmesi ise bu maliyet artışını dengeleyebilir.
Bu değişikliklerle TL mevduatın güçlendirilmesi, döviz talebinin düşürülmesi ve piyasanın dengelenmesi amaçlanıyor. Bankacılık sektörü, bu adımların kredi faiz oranlarında küçük bir artışa neden olabileceğini ancak genel piyasa dinamiklerini büyük ölçüde etkilemeyeceğini düşünüyor.
