Bazı bölgelerde takdir komisyonlarının emlak vergisi değerlerini 10 kata kadar artırmasıyla oluşan kamuoyu tepkisi üzerine başlatılan düzenleme çalışmasında son aşamaya gelindi. Edinilen bilgilere göre, torba yasa teklifine eklenecek düzenlemeyle emlak vergisi artış oranına üst sınır getirilecek. Masadaki seçenekler arasında yüzde 50 ağırlıklı olmak üzere yüzde 100’e kadar bir tavan belirlenmesi bulunuyor.
Yeni modelde, ilk yıl uygulanacak üst sınırın ardından takip eden üç yılda artışlar mevcut sistemde olduğu gibi yeniden değerleme oranının yarısı kadar yapılacak.
2021–2025 Arası Uygulamalar Mercek Altına Alındı
Fahiş artışlara yönelik şikâyetlerin artması üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla AK Parti, yaz aylarında kapsamlı bir saha araştırması yürüttü. Yerel Yönetimler Başkanlığı’nın hazırladığı raporlarda:
- Aynı bölgede yer alan benzer arsalar arasındaki büyük fiyat farkları,
- Belediyelerin olası hataları,
- Takdir komisyonlarının uygulamaları
detaylı şekilde incelendi. 2021–2025 yılları arasındaki uygulamalar değerlendirilerek yeni bir çerçeve oluşturuldu. Hazırlanan taslak çalışmanın önümüzdeki günlerde Meclis’e sunulması ve torba yasaya eklenerek görüşülmesi hedefleniyor.
Yeni Sistem Nasıl Olacak?
AK Parti ekonomi kurmaylarının üzerinde çalıştığı formüle göre:
- Kasım 2026 sonrası için emlak vergisi artışında tavan oran belirlenecek.
- 2026–2029 yıllarını kapsayan dört yıllık bir rayiç artış oranı uygulanacak.
- Bu dört yıllık oranın kalıcı olması yönünde formüller değerlendiriliyor.
Amaç, rayiç bedel ile gerçek bedel arasındaki makasın vatandaş lehine daraltılması. Yeni sistem, 2017’de yürürlüğe giren düzenlemeye benzer bir model olacak.
Örnek hesaplama:
2025’te 1000 TL emlak vergisi ödeyen bir kişi için artış oranı %50 ile sınırlandırılırsa, 2026’da ödeyeceği vergi 1500 TL olacak. 2027’de ise yeniden değerleme oranının yarısı kadar artış yapılacak. Yeniden değerleme oranı %30 olursa vergi %15 artacak ve 1775 TL olacak.
Komisyonlar Nasıl Belirleniyor?
Emlak vergilerinin belirlenmesinde yetkili olan Takdir Komisyonları, dört yılda bir yeniden değer tespiti yapıyor. Komisyon 7 üyeden oluşuyor:
- Belediye başkanı veya yetkilendirdiği bir memur (başkan)
- Belediyeden bir memur
- Defterdarlığın görevlendirdiği iki memur
- Tapu müdürü veya temsilcisi
- Ticaret Odası temsilcisi
- İlgili mahalle ya da köy muhtarı
Komisyon bölgede emlak değerlerindeki değişimi esas alarak karar veriyor. Ara yıllardaki artışlar ise yeniden değerleme oranının yarısı kadar uygulanıyor.
Cumhurbaşkanının Yetkisi: Yasaya Gerek Kalmayabilir
Mevcut mevzuata göre Cumhurbaşkanı, 4 yılda bir belirlenen emlak vergisi değerlerinin değiştirilmeksizin uygulanmasına devam edilmesine karar verebiliyor. Bu yetki kullanılırsa değer artışı yalnızca yeniden değerleme oranının yarısı kadar yapılabiliyor.
Emlak Vergisi Gelirleri Kime Gidiyor?
Kamuoyunda yaygın kanının aksine, büyükşehir belediyeleri emlak vergisi gelirlerinden pay almıyor. Toplanan emlak vergilerinin tamamı ilçe belediyelerinin kasasına giriyor. Ayrıca bu gelirler genel bütçeye de aktarılmıyor.
Emlak Vergisi Pek Çok Vergiyi Doğrudan Etkiliyor
Emlak vergisindeki artış, aşağıdaki vergi ve harçların maliyetlerini de yükseltiyor:
- Değerli Konut Vergisi
- Tapu Harcı
- Damga Vergisi
- Veraset ve İntikal Vergisi
- Taşınmaz Kültür Varlıklarını Koruma Payı
- Gelir Vergisi (gayrimenkul satış kazancı ve GMSİ)
